İngilizce Mütercim ve Tercümanlık
Dersin Ayrıntıları
KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ
İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Programı
Ders Bolognaları
İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Programı
Ders Bolognaları
| Ders Kodu | Ders Adı | Yıl | Dönem | Yarıyıl | T+U+L | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 04570413 | Çeviride Kalite Standartları | 4 | Güz | 7 | 3+0+0 | 5 | 5 |
| Dersin Türü | Zorunlu Seçmeli |
| Dersin Düzeyi | Lisans (TYYÇ: 6. Düzey / QF-EHEA: 1. Düzey / EQF-LLL: 6. Düzey) |
| Dersin Dili | İngilizce |
| Yöntem ve Teknikler | - |
| Dersin Veriliş Şekli | Yüz Yüze |
| Ön Koşullar | - |
| Dersin Koordinatörü | - |
| Dersi Veren(ler) | Dr. Öğr. Üyesi Figen YILMAZ |
| Yardımcı(lar) | - |
Dersin Öğretim Eleman(lar)ı
| Adı Soyadı | Oda No. | E-Posta Adresi | Dahili | Görüşme Saatleri |
|---|---|---|---|---|
| Dr. Öğr. Üyesi Figen YILMAZ | C- | [email protected] |
Dersin İçeriği
ISO 17100, anlam eşdeğerliği, uygun kelime ve ifade, küçük ve büyük sorunlar, tutarlılık, görev tamamlama derecesi, anlaşılabilirlik, kültürel farklılıklar, estetik yönler, son kullanıcıya uyum, yeterlilik, kabul edilebilirlik, düzenleyici gelenekler, terminolojik doğruluk, stilistik doğruluk , eksiksizlik, metin odaklı veya hedef odaklı, dil dışı öğelerin varlığı, hata analizi, sonradan düzenleme, düzeltme okuması, proje yöneticisi.
Dersin Amacı
Kaliteli çeviri ve çevirmenlere duyulan ihtiyaca dikkat çekmek, ISO prosedürlerinde bir temel sağlamak, çeviri kalitesinin sağlanmasıyla ilgili süreçleri öğretmek, Çeviri Kalitesi Değerlendirmesini (TQA) tanımak, öznel ve nesnel değerlendirmeye aşina olmak, kalite modellerini belirlemek değerlendirme, kalite kararlarını doğrulamak için değerlendirme listesi hazırlamak ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu'nu (ISO) tanıtmak.
Dersin Alan Öğretimini Sağlamaya Yönelik Katkısı
| Temel Meslek Dersleri | X |
| Uzmanlık / Alan Dersleri | |
| Destek Dersleri | |
| Aktarılabilir Beceri Dersleri | |
| Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri |
Dersin Öğrenim Kazanımlarının Program Kazanımları ile Olan İlişkileri
| İlişki Düzeyleri | ||||
| En Düşük | Düşük | Orta | Yüksek | En Yüksek |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| # | Program Yeterlilikleri | Düzey |
|---|---|---|
| P1 | Kaynak dilden hedef dile amaca uygun yazılı veya sözlü çeviriler yapar. | 5 |
| P3 | Çevirinin gerektirdiği bilişim teknolojilerini kullanır. | 5 |
| P4 | Çeviride kullanacağı kaynak ve hedef dillerin kullanım kurallarına hakimdir. | 5 |
| P5 | Çeviri eleştirisi için analitik düşünme becerisini ve gerekli kuramsal bilgiyi uygulamalarında kullanır. | 5 |
| P9 | Çeviride Kalite Standartlarını uygulamalarında kullanır. | 5 |
Dersin Öğrenim Kazanımları
| Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir: | |||
|---|---|---|---|
| No | Öğrenme Çıktıları | Prog. Yet. İlişkisi | Ölçme Yöntemi ** |
| Ö1 | Geçmiş ve mevcut Çeviride Kalite Standartlarını bilir. | P.9.1 | 1 |
| Ö2 | Çeviride Kalite Standartlarının gerektirdiği ölçütleri ve kullanım sebeplerini anlar. | P.9.2 | 1 |
| Ö3 | Çeviri Standartlarına uygun bir çeviri metin taslağı hazırlamak için gerekli ölçütleri izler. | P.9.3 | 1 |
| Ö4 | Standartlar doğrultusunda çeviri metnin kendine özgü özelliklerini analiz eder. | P.9.4 | 1 |
| Ö5 | Çeviri metnin standartlara uygunluğunu değerlendirir. | P.9.5 | 1 |
| Ö6 | Standartlara uygun bir çeviri metin oluşturur. | P.9.6 | 1 |
| ** Yazılı Sınav: 1, Sözlü Sınav: 2, Ev Ödevi: 3, Lab./Sınav: 4, Seminer/Sunum: 5, Dönem Ödevi: 6, Uygulama: 7 | |||
Dersin Haftalık İçeriği
| Hafta | Konu |
|---|---|
| 1 | Öğretim üyesi değerlendirme sisteminin yanında kendini ve dersi tanıtır. Ders işleme kuralları, ders işlenirken öğrencilerin katılım düzeyi, sınıf içi işlemler vb. Bir ara sınav ve bir final, sırasıyla %40 ve %60 üzerinden hesaplanacaktır. Öğrenciler, tartışmaya ve soru sormaya hazır olabilmeleri için her haftanın materyalini görürler. |
| 2 | İlk görev, çevirinin doğası sorusunu ele almaktır. Bunlar 1) ST ve TT arasındaki ilişkinin doğası, 2) Metnin özellikleri ile bunların yazar, çevirmen ve alıcı tarafından nasıl algılandığı arasındaki ilişki ve 3) üretilen çeviri ve benzeri metnin hedef alandaki ilişkisi. Orijinale sadakat, orijinalin özel lezzetinin (yani stilin) korunması, ST ruhunun korunması, birçok kişi tarafından bir ürünü esasen orijinal açısından değerlendiren kaliteli çeviriyi belirlemek için kullanılmıştır. |
| 3 | Tepki Odaklı Kalite Yaklaşımı (örneğin Nida'nın dinamik Eşdeğerliği), alıcının çeviriye tepkisinin kriterini ön plana çıkarır. Kalite derecesi, yanıtın benzerlik derecesi ile belirlenir. Ampirik olarak test edilmemesine rağmen, kalite değerlendirmesinin temel taşlarından biri olmaya devam etmektedir. |
| 4 | Metin Temelli Yaklaşım, betimleyici paradigma içinde çevirinin hedef dil literatüründe nasıl konumlandırılacağını vurgular. Bu nedenle, çeviri yalnızca hedef dil kültürünün edebi sistemine aittir. |
| 5 | İşlevselci Yaklaşım, Skopos (Reiss ve Vermeer (1984) çerçevesinde, metnin amacının hangi çevirinin yapılması gerektiğine göre, özellikle izleyici etkisine göre önceliğini vurgular. Kaliteyi değerlendirmek için ölçüt Ancak, yeterlilik ve eşdeğerlik kolayca belirlenemez. |
| 6 | Linguistic Approach, Koller'in (1992) eşdeğerlik türünü belirlemek için beş referans çerçevesi önerir: düz anlamsal, yan anlamsal, metin-normatif, pragmatik ve biçimsel-estetik eşdeğerlik. |
| 7 | Doğruluk, pürüzsüzlük, doğallık, kolay akış, okunabilirlik, parazit olmaması gibi kriterler kaliteyi garanti eder. Bununla birlikte, farklı ülkelerdeki kurumlar, kalite standartları için kendi önceliklerini haklı olarak benimseyebilirler. Sadece metinler değil, aynı zamanda metin yazarları, yani çevirmenler de yukarıdaki yapıları güvence altına almak için değerlendirilir ve yargılanır. |
| 8 | Rui Rother-Neves'e göre, aşağıdaki ölçek kaliteyi sağlar: Metin akıcı bir şekilde okunuyor mu? Çeviri dilbilgisi açısından doğru mu? Yazım doğru mu? Haksız çıkarımlar var mı? Kelime dağarcığı yeterli mi? Sözcükler metin boyunca tutarlı bir şekilde kullanılıyor mu? Çeviri ödeve göre mi yapılıyor? Düzen kabul edilen standartlara uygun mu? Bu çeviri, bu tür metinlerin üslup normlarına göre kullanılabilir mi? Genel sonuç tatmin edici mi? |
| 9 | Julienne House (1997) kaliteye pragmatik bir yaklaşım sunar: Kaynak ve hedef dillerin dilsel özelliklerinin analizi, iki metnin karşılaştırılması, göreceli eşleşmenin değerlendirilmesi. Eşdeğerliği karşılamak için metin, orijinal metnin işlevine eşdeğer bir işleve sahip olmalı ve işlevi gerçekleştirmek için eşdeğer pragmatik araçlar kullanmalıdır. İşlev, çevirinin ölçüldüğü normdur |
| 10 | İyi bir çeviri amacını yerine getirir: bilgilendirici metinler metinleri kabul edilebilir bir şekilde iletir, sesli metinler dinleyiciyi istenen sonuca yönlendirir, ifade edici metinler amaçlanan etkiyi üretir. Çevirmenin yeni sözcükler, kültürel sözcükler, özel adlar, teknik terimler, çevrilemez sözcükler ve sözcük boşlukları konularını nasıl ele aldığı çok önemlidir. |
| 11 | ISO Uluslararası Standartlar Organizasyonu tanıtıldı. ISO 15100, çeviri kalitesi için geçerlidir. Çeviri hizmetleri için gereksinimler tanımlanmıştır. Bir çeviri şirketi, standardın hükümlerini karşılamalı, uygulama yöntemlerini açıklamalı, organizasyonun büyüklüğünü ve karmaşıklığını ortaya koymalı ve dahili ve sağlam operasyonları belgelemelidir. Müşterinin spesifikasyonlarını ve diğer belirtilen spesifikasyonları karşılayan bir tercüme hizmeti sunmak için tercüme çalışması için harcanacak yetenekler ve kaynaklar. ISO kalitesinin verilmesi için çevirinin üretim ve teslimindeki süreçlerin net bir şekilde açıklanması gerekir. |
| 12 | Bazı teorisyenler, aşağıdaki parametrelerin güvenli kalite olduğunu iddia eder: DOĞRULUK, UYUMLULUK, TUTARLILIK, ANLANABİLİRLİK ve YORUMLAMA. Parametreler göz önüne alındığında, bir değerlendirme listesi aşağıdaki gibi sayısal değerler sunacak şekilde tasarlanabilir: Minimum = 1 / Eksik = 2 / Kabul Edilebilir=3 / Güçlü=4 / standart=5. Her parametre için rakamlar hesaplanır ve toplam 20-25 arası kaliteli bir çeviri olarak kabul edilir. |
| 13 | Çevirinin metinsel profili ve işlevinin orijinalin profili ve işleviyle ne kadar örtüştüğü, çevirinin çeviride ne kadar yeterli olduğudur. |
| 14 | Çeviri eleştirisi üzerine ders anlatımı ve grup içi tartışmaların bir parçası olarak ortaya çıkan çıktıların yanı sıra sınav türleri ve yansımaları tartışılmıştır. Kalite standartlarının belirlenmesi büyük ölçüde eğitim kurumlarının ama daha da önemlisi devlet kurumlarının omuzlarına düşmektedir. Bir çevirinin kalite standartlarının ve çevirmen yeterliliklerinin değerlendirilmesi için ölçeklerin, rubriklerin, nicel ölçümlerin geliştirilmesi hayati önem taşır. |
Ders Kitabı veya Malzemesi
| Kaynaklar | Halliday, M.A.K. (2003) On language and linguistics. London: Continuum. |
| Hewson, Lance (2011) An Approach to Translation Criticism: Emma and Madame Bovary in Translation: Amsterdam: John Benjamins. | |
| House, Juliane (1997) Translation Quality Assessment: A Model Revisited. Tübingen: Günter Narr Verlag. | |
| Reiss, Katharina (2000) Translation Criticism: The Potential and Limitations. London: Routledge. |
Değerlendirme Yöntemi ve Geçme Kriterleri
| Yarıyıl Çalışmaları | Sayısı | Katkı (%) |
|---|---|---|
| Derse Özgü Staj (Varsa) | - | - |
| Ödev | - | - |
| Sunum | - | - |
| Projeler | - | - |
| Ara Sınavlar | 1 | 40 (%) |
| Yarıyıl Sonu Sınavı | 1 | 60 (%) |
| Toplam | 100 (%) | |
AKTS / Çalışma Yükü Tablosu
| Etkinlik | Sayı | Süre | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Hafta Sayısı ve Saati | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, Kütüphane, Pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Ara Sınav | 1 | 20 | 20 |
| Kısa Sınav | 0 | 0 | 0 |
| Ödev | 0 | 0 | 0 |
| Uygulama | 0 | 0 | 0 |
| Laboratuvar | 0 | 0 | 0 |
| Proje | 0 | 0 | 0 |
| Atölye | 0 | 0 | 0 |
| Sunum/Seminer Hazırlama | 0 | 0 | 0 |
| Alan Çalışması | 0 | 0 | 0 |
| Dönem Sonu Sınavı | 1 | 20 | 20 |
| Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü: | 152 | ||
| Toplam Yük / 30 | 5,07 | ||
| Dersin AKTS Kredisi: | 5 | ||
Ders - Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| İlişki Düzeyleri | ||||
| En Düşük | Düşük | Orta | Yüksek | En Yüksek |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| # | Öğrenme Çıktıları | P9 |
|---|---|---|
| Ö1 | Geçmiş ve mevcut Çeviride Kalite Standartlarını bilir. | 5 |
| Ö2 | Çeviride Kalite Standartlarının gerektirdiği ölçütleri ve kullanım sebeplerini anlar. | 5 |
| Ö3 | Çeviri Standartlarına uygun bir çeviri metin taslağı hazırlamak için gerekli ölçütleri izler. | 5 |
| Ö4 | Standartlar doğrultusunda çeviri metnin kendine özgü özelliklerini analiz eder. | 5 |
| Ö5 | Çeviri metnin standartlara uygunluğunu değerlendirir. | 5 |
| Ö6 | Standartlara uygun bir çeviri metin oluşturur. | 5 |