Mütercim-Tercümanlık (İngilizce)
Dersin Ayrıntıları
KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ
Yabancı Diller Yüksekokulu
Mütercim-Tercümanlık (İngilizce) Programı
Ders Bolognaları
Yabancı Diller Yüksekokulu
Mütercim-Tercümanlık (İngilizce) Programı
Ders Bolognaları
| Ders Kodu | Ders Adı | Yıl | Dönem | Yarıyıl | T+U+L | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İMT108 | Çeviri Kuramları | 1 | Bahar | 2 | 3+0+0 | 4 | 5 |
| Dersin Türü | Zorunlu |
| Dersin Düzeyi | Lisans (TYYÇ: 6. Düzey / QF-EHEA: 1. Düzey / EQF-LLL: 6. Düzey) |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Yöntem ve Teknikler | - |
| Dersin Veriliş Şekli | Yüz Yüze |
| Ön Koşullar | - |
| Dersin Koordinatörü | - |
| Dersi Veren(ler) | Prof. Dr. Mehmet ÇELİK |
| Yardımcı(lar) | - |
Dersin İçeriği
Çeşitli çeviri yaklaşımlarının incelenmesi, tür ve yaklaşım eşleşmesi meseleleri, başarılı-başarısız çeviri örnekleri, disiplinlerarası bir bilim dalı olarak çeviribilim, Batıda ve Türkiye'de çeviribilim uygulamaları ve eğitimi, kavramlar ve güncel meseleler dersin ana hatlarını oluşturur.
Dersin Amacı
Değişik metinlerin mahiyetlerine uygun çeviri yöntemlerinin belirlenmesi ve bu yöntemler kullanılarak, başarılı ve başarısız çeviri örneklerinden yararlanılarak çeviri etkinliğinin gerçekleştirilmesi.
Dersin Alan Öğretimini Sağlamaya Yönelik Katkısı
| Temel Meslek Dersleri | X |
| Uzmanlık / Alan Dersleri | |
| Destek Dersleri | |
| Aktarılabilir Beceri Dersleri | |
| Beşeri, İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri |
Dersin Öğrenim Kazanımları
| Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir: | |||
|---|---|---|---|
| No | Öğrenme Çıktıları | Prog. Yet. İlişkisi | Ölçme Yöntemi ** |
| Ö1 | Çeviri kuramları hakkında bilgi sahibidir. | P.1.1 | 1 |
| Ö2 | Amaca uygun çeviri uygulamaları için özgün metin veya konuşmaları anlar. | P.1.2 | 1 |
| Ö3 | Amaca uygun çeviri uygulamaları için terminolojik, bağlamsal ve kültürel araştırmaları içeren süreç öncesi basamakları uygular. | P.1.3 | 1 |
| Ö4 | Özgün bir metnin ya da konuşmanın metin içi analizini yapar. | P.1.4 | 1 |
| Ö5 | Çevirisini yaptığı metni son okuma amacıyla değerlendirir. | P.1.5 | 1 |
| Ö6 | Hedef dilde metnin yeniden oluşum sürecini tamamlar. | P.1.6 | 1 |
| ** Yazılı Sınav: 1, Sözlü Sınav: 2, Ev Ödevi: 3, Lab./Sınav: 4, Seminer/Sunum: 5, Dönem Ödevi: 6, Uygulama: 7 | |||
Dersin Haftalık İçeriği
| Hafta | Konu |
|---|---|
| 1 | Tanışma, dersin tanıtımı, öğrencilerden beklenecek ders davranışları, ölçme yöntemi, ödevlerin nasıl yapılacağı, derste kullanılacak kaynak ve kitapların tanıtımı, yazılı ve elektronik veri tabanlarının tanıtımı yapılır. Çeviri kuramlarının ortaya çıkışı, yansımaları, devamlılığı ve günümüzde etkili olan kuramlar tanıtılır. |
| 2 | Yaklaşım, kuram, varsayım, yöntem, yol, süreç kavramları, kurama ihtiyaç, kuramın mahiyeti, gelişimi, uygulama sonuçları. Diller ve kültürlerarası eşitlik, çeviride kaybolan anlam, çeviri kurumlarını sınıflandırma. |
| 3 | Dil bilimi ortaya çıkmadan önceki çeviri yaklaşımları, kutsal metin çevirisi üzerine tartışmaların getirdiği nokta, uygulamadan kuram çıkarma, kelime çevirisi, anlam çevirisi, etkileyici ve yaratıcı çeviri. Cicero, St. Jerome, Sophronius, Horace, Luther |
| 4 | Dil meselesine yaklaşım, dilbiliminden hareket ederek çeviri kuramı oluşturan, uygulama yapan önde gelen kişi ve çalışmalar. Ödünç alma, kelimeye dayalı çeviri, denk, uyarlama gibi dilbilimsel yöntemler, çeviri biriminin kelime, ifade, cümle, parağraf, metin olması meselesi, Roman Jakobson, Eugene Nida |
| 5 | Dilbilimlisel çeviri yaklaşımında revaçta olan serbest ve kelimeye dayalı, sadık ve hoş, tam ve doğal çeviri ikilemlerinin incelenmesi, Newmark'ın metin türü ile ilgili görüşleri, anlamsal ve iletişimsel çevirisi, denklik meselesi, yoğunluk ilkesinin işleme şartları, cümle unsurlarının yer değiştirme esnekliğini dil sınırlamaları, Koller'in çeviri denkliği hakkındaki görüşleri, denotation, connotation, text-normative, pragmatic, formal, aesthetic yaklaşımı. |
| 6 | İşlevsel Dilbilimi okulunu esas alan çeviri teorileri, Halliday'in işlevsel dilbilgisi, ortam, sosyal gerçeklik, kültürel ölçekler, doğal göstergelerin anlama katkısı, Halliday'in çeviri görüşleri, anlam ve işlev aktarma, field, tenor, mode, register, |
| 7 | Metin dilbilimi okulu, pragmatic yaklaşım, her metnin amacına uygun bir türde yazıldığı ve çevirinin bu minvalde yapılması gerektiğini savunan Reiss, Nord gibi şahsiyetlerin görüşleri, kuramları, üç temel metin çeşidi (bilgi veren) informative) – okuyucu üzerinde yazarın etkisini hissettiren (expressive) – okuyucu üzerinde doğrudan etki bırakan (operative), |
| 8 | Vermeer'in işlevsel Skopos kuramı, denklik ve işlev dengesi, işlevsel denklik, gayeli bir faaliyet olarak çeviri, örnekler ve uygulamalar. Yazar – Yazılan – Muhatap ekseninde metin değerlendirmesi. Duygular, gerçekler, okuyucu, örnek uygulamalar, eleştiriler. |
| 9 | Dile farklı bir bakış açısı, iletişimin bir parçası olarak sözlü/yazılı dil, iletişimin tamamını kapsadığını iddia eden Göstergebilim kaynaklı kuramlar, görüşler, dil ötesi etkenlerin çeviri sürecine dahli, çeviri kodları, türler arası çeviri, kültürler ve göstergeler arası iletişim ve çeviriye yansımaları. |
| 10 | Çevirmen kimliğinin yeniden tanımlanması, denklik ve kayıp oluşuna yeni bir bakış açısı getirmesi, çeviri ünitesinin gösterge ışığında yeniden tanımlanması, çevrilebilirlik kavramının yeniden değerlendirilmesi, reklam çevirisi, Jakobson, Wittgenstein, Peirce, Eco benzeri isimlerin göstergebilimi nasıl gördüğü hususları incelenir. |
| 11 | Çevirmenin görünürlüğü ve domestication/foreignization ikilemi hususunda görüşler, hedef dilden deyim ve ifadeler kullanarak çevirme yoluyla çevirinin okunur hale getirilmesi temayülü, yayıncıların tutumu, Venuti'nin foreignization tercihi ve benzeri konular irdelenir. |
| 12 | Toury'nin bilimsel betimleyici modeli, kabul edilebilir (literal) ve yeterli (semantic) çeviri, çevirinin sistematik olmasını isteyen Toury, yöntem ve araştırma gereçlerinin geliştirilmesi talebi, Vinay and Darbelnet'in belli-belirsiz (oblique) ve doğrudan (direct) çeviri. |
| 13 | Hermeneutics dalını ortaya atan Schleiermacher, mutlak gerçekten kişinin anlaması ve hislerini merkeze alan bir çeviriye odaklanmanın yansımaları, çevirmen sınıflaması, okuyucuyu yazara yaklaştırma ilkesi, Hermans, House, Steiner gibi kuramcılar tetkik ve tahlil edilir. |
| 14 | Tetkik edilen kuramların sınıflaması, değerlendirmesi, Türkiye'deki çeviri etkinliklerinde ne kadar gerçekçi olabileceği, kuram eleştirisi, hangi metin türlerinin yaygın çeviriye tabi tutulduğu, okuyucu kitlesini tanıma imkanı, çevirmen-yayıncı anlaşması, çeviri ürününün pazarlama faaliyeti. |
Ders Kitabı veya Malzemesi
| Kaynaklar | Mona Baker (ed., 1998) Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London: Routledge |
| Munday, Jeremy (2016) Introducing Translation Studies: Theories and Applications (4th Ed.). New York: Routledge. | |
| Venuti, Lawrence (1995) A History of Translation. London: Routledge. | |
| Venuti, Lawrence (2004) The Translation Studies Reader. London: Routledge. |
Değerlendirme Yöntemi ve Geçme Kriterleri
| Yarıyıl Çalışmaları | Sayısı | Katkı (%) |
|---|---|---|
| Uygulama | - | - |
| Ödev | - | - |
| Projeler | - | - |
| Ara Sınavlar | - | - |
| Yarıyıl Sonu Sınavı | - | - |
| Toplam | 0 (%) | |
AKTS / Çalışma Yükü Tablosu
| Etkinlik | Sayı | Süre | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Hafta Sayısı ve Saati | 0 | 0 | 0 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, Kütüphane, Pekiştirme) | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınav | 0 | 0 | 0 |
| Kısa Sınav | 0 | 0 | 0 |
| Ödev | 0 | 0 | 0 |
| Uygulama | 0 | 0 | 0 |
| Laboratuvar | 0 | 0 | 0 |
| Proje | 0 | 0 | 0 |
| Atölye | 0 | 0 | 0 |
| Sunum/Seminer Hazırlama | 0 | 0 | 0 |
| Alan Çalışması | 0 | 0 | 0 |
| Dönem Sonu Sınavı | 0 | 0 | 0 |
| Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü: | 0 | ||
| Toplam Yük / 30 | 0 | ||
| Dersin AKTS Kredisi: | 0 | ||
Ders - Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| İlişki Düzeyleri | ||||
| En Düşük | Düşük | Orta | Yüksek | En Yüksek |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| # | Öğrenme Çıktıları | P1 |
|---|---|---|
| Ö1 | Çeviri kuramları hakkında bilgi sahibidir. | - |
| Ö2 | Amaca uygun çeviri uygulamaları için özgün metin veya konuşmaları anlar. | - |
| Ö3 | Amaca uygun çeviri uygulamaları için terminolojik, bağlamsal ve kültürel araştırmaları içeren süreç öncesi basamakları uygular. | - |
| Ö4 | Özgün bir metnin ya da konuşmanın metin içi analizini yapar. | - |
| Ö5 | Çevirisini yaptığı metni son okuma amacıyla değerlendirir. | - |
| Ö6 | Hedef dilde metnin yeniden oluşum sürecini tamamlar. | - |